wat is burnout
Diensten > Re-integratietherapie
Wat is burnout?
De vergrotende trap van werkdruk is stress, en de overtreffende trap is burnout. Bij burnout is een werknemer zo ver en zo lang over zijn grenzen gegaan dat zijn lijf zegt "ik doe niet meer mee; ga nou maar eerst bij de pakken neerzitten om te kijken waar je nou eigenlijk mee bezig bent". Hij voelt zich in de regel niets meer waard en denkt dat hij niets meer kan. Hij trekt zich uit zijn sociale leven terug, terwijl hij mogelijk nog wel sociaal doet maar hij is er niet meer bij. En tot slot weet hij niet meer wat hij wil. Hij is zijn bezieling, zijn eigen koers kwijt.
De persoon dreigt zich lichamelijk, emotioneel, verstandelijk en met zijn bezieling helemaal terug te trekken. Dit hele patroon is ernstig, voor de persoon zelf omdat hij zo niet door kan gaan en ernstig voor het bedrijf waar hij werkt omdat dit veel geld kost. Burnout is verheugend als je het bekijkt als vruchtbaar moment om je leven en je werk echt anders in te richten. Onze eerste zorg en aandacht gaat uit naar de persoon en hoe hij weer de vrijheid verwerft om in leven en werken zijn eigen koers te volgen en hoe hij weer met een nieuw perspectief aan de slag kan.
Wat is er dan eigenlijk aan de hand?
Burnout beschouw ik op persoonlijk niveau als een stevig signaal dat iemand zichzelf en wat hij wil, kwijt is en dat hij niet meer doet wat goed voor hem is. Mensen met veel verantwoordelijkheidsgevoel lopen risico als ze hun eigen grenzen niet in acht nemen en veel voor de zaak over hebben. Als je ouder wordt gaat ook je interesse veranderen, je waarden van het leven verschuiven, je fysieke energie wordt minder, en daarmee verschuiven je grenzen. Ook het bedrijf zelf kan aanleiding geven tot het ontstaan van een kloof tussen de medewerker en zijn werk. Verandering van werk, te weinig personeel, te weinig nascholing, slechte communicatie, weinig veiligheid en vertrouwen. Als iemand dan te lang op de oude voet blijft doorgaan, groeit die kloof. Het is belangrijk er zo vroeg mogelijk bij te zijn. Iemand met burnout heeft zich in zijn schulp teruggetrokken en is er niet meer bij. Hij draait dan op de automatische piloot. Hij kan nauwelijks voelen wat er aan de hand is. Gedesoriënteerd. Hij leeft op zijn adrenaline. Hij is zijn interne referentie kwijt en zoekt houvast buiten zich, maar dat brengt hem voortdurend in de situatie waarin hij nu is aangeland. De vraag is hoe zo iemand zichzelf weer terugvindt, hoe hij erbij kan blijven, zichzelf weer herkent, weet wat hij wilt en doet wat goed voor hem is? Eén ding is duidelijk, hij kan niet op dezelfde voet doorgaan. Dat brengt onherstelbare fysieke schade met zich mee.
Drie stappen plan
Iemand die met burnout mijn hulp inroept vraag ik om te beginnen om goed voor zijn lijf te zorgen. Goed en matig eten en drinken, bewegen, rek- en strekoefeningen, sporten. Niet om te presteren maar om je lijf te voelen, ervan te genieten, het los en soepel te maken. Dé grote kwaliteit van het lichaam is dat het er nú is en niet gisteren of morgen. Het is dé verbindingsschakel die je terugbrengt naar de werkelijkheid van nú. Als je goed voelt wat er in je lijf gebeurt, kom je gemakkelijk op het spoor van wat er aan de hand is en wat je eigenlijk wilt. Hiervoor is nodig dat je rust neemt, tijdelijk niet werkt, de tijd neemt om erbij stil te staan en te proeven wat je goed doet, hoeveel energie je eigenlijk nog hebt en waarvoor en wat je energie geeft.
Mijn tweede verzoek is om opnieuw te investeren in een persoonlijk netwerk. Sociale contacten vormen dé mogelijkheid om geleidelijk aan weer uit de schulp te komen, de wereld opnieuw tegemoet te treden. Een mens leeft pas echt in contact met anderen. In dat contact kan je pas goed voelen wie je bent en wie je wilt zijn.
Ten derde bekijken we de vragen als hoe je met je energie om gaat, wat geeft je energie, en wat sloopt je energie? We onderzoeken wat je beweegt en wat je tegen houdt en welk werk en manier van werken en welke kwaliteit van werkrelaties goed bij je passen. En wat je ambities waren en wat er nog van over is. Om zo een nieuw perspectief op werk weer op te bouwen.
Daarnaast kan burn-out van een medewerker ook een signaal zijn voor stressveroorzakende factoren in het bedrijf. In zo’n geval kan daarover een advies gegeven worden.
Literatuur
Carien Karsten: Omgaan met Burnout (preventie, hulp en reïntegratie)