Emancipatie individualisering een zegen

Emancipatie, individualisering, een zegen?

De emancipatie heeft veel effect gehad op de positie van de vrouw. Kort samengevat: de vrouw heeft meer ruimte en verantwoordelijkheid gekregen voor haar manier waarmee ze in het leven wil staan en hoe ze de menselijke verhoudingen wil beleven, zowel privé als op het werk en in de politiek. Daar zitten veel goede elementen in.

Maar één element is daarin uitgesproken bizar. Het ziet ernaar uit dat de vrouw teveel eenzijdig is gaan bepalen hoe het leven eruit ziet. In ieder geval is dat het geluid dat veel te horen is: wie

bepaalt hier hoe het hoort? Het is regelmatig te lezen dat vrouwen erop kicken om mannen voorbij te streven, of dat vrouwen ervan balen als hen dat onmogelijk gemaakt wordt (het glazen plafond). In managementland is het ín om veel meer vrouwelijke eigenschappen in te zetten. In vrouwenbladen worden mannen geprezen als ze voldoen aan de waarden die de vrouwen hoog achten. Veel mannen zijn ongemerkt de vrouwen naar de ogen gaan kijken om na te gaan of ze het goed doen. Naar verhouding werken er steeds meer vrouwen in het onderwijs en steeds minder mannen waardoor jongens vakaer tot in de pubertieit door vrouwen de weg gewezen worden. Maatschappelijk wordt het bijna een plicht van elke vrouw om buitens huis te werken, alsof hen door de norm het moederschap wordt afgepakt en de kinderen verplicht naar de crèche moeten (zie de ontwikkelingen in Denemarken). Was het zo dat de generatie van de huidige 50-60-ers in hun jeugd de afwezigheid van hun vader hebben moeten voelen. Op het ogenblik is het vaker zo dat kinderen ook hun moeder niet beschikbaar hebben omdat veel meer vrouwen naast hun zorgtaak ook een baan hebben. Dat betekent dus voor jongens én voor meisjes een verlies. Beide hebben nu in de pubertiet veel minder gelegenheid om tegen de ouder van dezelfde sexe aan te schurken en te kijken hoe die zichzelf in deze wereld staande houdt en zijn plek inneemt. Waar moeten zij het dán leren? Op straat?

Ongemerkt wordt de oude strijd tussen mannen en vrouwen omgedraaid. Waren de mannen maatschappelijk gezien dominant en bepalend van de manier waarop we met elkaar omgaan. Nu lijken de vrouwen de macht te nemen en worden de mannen de inschikkelijke partij. Beide beelden zijn in wezen hetzelfde en helpen ons van de regen in de drup. Beide brengen ons onevenwichtigheid en de pijn van het tegenover elkaar staan waarbij het niet de wisselwerking tussen mannen en vrouwen is die onze maatschappelijke de trend zet.

Om die wisselwerking op gang te brengen is het belangrijk dat enerzijds de vrouwen en anderzijds de mannen hun eigen plek innemen en niet onzeker naar elkaar kijken of ze wel aardig gevonden worden, of ze er wel toe doen en of de ander wel een plekje voor ze heeft. Pas als je dit soort vragen voor jezelf los kunt laten heb je jezelf bevrijd en kan je jezelf zijn. Pas dan krijgt het andere

geslacht je te zien zoals je bent in plaats van zoals ze je willen zien.

Emancipatie is in mijn ogen voorlopig dus niet een zaak van mannen en vrouwen die vise versa met elkaar bezig zijn en met elkaar de competitie aangaan. Want dan blijft de strijd en de vergelijking met het andere geslacht bepalen hoe je doet, en dan blijf je met je aandacht naar de ander kijken, waardoor je jezelf en je eigen hart uit het oog verliest.

Wat juist wél nodig is is dat mannen en vrouwen zichzelf bevrijden van de vergelijkingen en de verwachtingen die ze zichzelf opleggen en die hen opgelegd worden. Dat ze leren handelen met aandacht voor wat er in hun eigen hart leeft, dat ze hun eigen authenticiteit leven. Dit kan hen leiden tot de vanzelfsprekendheid om zich in de wisselwerking met het andere geslacht zonder schroom te laten zien in al hunkracht en te doen wat bij ze hoort.

Hier ligt een grote verdienste van de individualisering in onze maatschappij. Die helpt mannen en vrouwen zichzelf te zijn, ongeacht wat van hen verwacht wordt. Die leert mannen en vrouwen de wisselwerking aan te gaan en zich te verbinden door van harte aanwezig te zijn en met de ander af te stemmen. Die helpt mannen en vrouwen aan de kracht om zonder schroom hun eigen hart te blijven volgen en te doen waar hun leven over gaat, en hun eigen-wijsheid te volgen. Elk mens draagt veel wijsheid in zich. Als we met elkaar in de grofheid van de vergelijking en de stijd blijven hangen, hoe subtiel we ook strijden en hoe heilig het doel ook is, het maakt ons hart onbereikbaar en dekt onze wijsheid toe.

Individualisering wordt vaak afgeschilderd als een maatschappelijk kwaad vanuit de angst dat iedereen dan losbandig gaat doen waar hij zin in heeft. Maar in feite helpt indivualisering het bewustzijn en de verbinding met je eigen hart en je eigen-wijsheid groeien. Hoe meer je je met jezelf kan verbinden, des te intenser en beter van kwaliteit kan de verbinding met de ander groeien. Voor een goede verbinding moet je ook eerst je eigen mobilo aanzetten, voor je de ander kan bellen. Zo is je eigen hart en de wijsheid die je in je draagt, in feite je mobiele telefoon waarmee je de hartsverbinding met een ander kan maken.

In deze zin groeit de maatschappelijke verbondenheid met een sterker wordende individualisering. Dan wordt de verleiding van veel mensen om iemand die zegt te weten hoe het moet, te zoeken en te volgen. Veel meer mensen hebben dan hun authentieke wijsheid beschikbaar. En die hebben we nodig in onze maatschappij. Dan is het minder nodig om elkaar in het gareel te houden met wet en regelgeving, met dressuur en straf.

Belangrijk voor deze emancipatie, voor deze individualisering is dat zowel mannen als vrouwen leren bij hun eigen hart en de wijsheid die ze in zich dragen te raden te gaan. Het is niet voor niks dat veel mensen bereid zijn geld uit te geven aan therapie om dit te leren. Maar er zijn ook andere manieren, zoals het initiatief van Compadres. Dat is een stichting voor mannen die bewust en met plezier willen leven. Onder de vlag van die stichting organiseren mannen bijeenkomsten voor alleen mannen om met elkaar rond het vuur te zitten en bezig te zijn met wat hen op dat moment in het leven bezig houdt. Het prettige hierbij is dat er geen vrouwen bij zijn; niet om ons af te zetten tegen vrouwen, maar om even in organisatorische zin onszelf te bevrijden van de neiging om met hen rekening te houden. Dat geeft meer ruimte om onze aandacht te richten op wat er in ons leeft. Naarmate dat helderder wordt lukt het ons mannen ook beter om onze kracht niet in te zetten tegen de ander maar onze kracht te gebruiken om aanwezig te blijven en in onze eigen schoenen te blijven staan als de vrouwen erbij zijn. En dán kunnen we als man ook met natuurlijke stevigheid ons aandeel in de wisselwerking nemen en afstemmen, in plaats van af te wachten welke ruimte ons gegeven wordt of grensoverschrijdend onze plek op te eisen. Je zal zien wat een prachtige mannen dat zijn.

Het zou mooi zijn als ook vrouwen dit soort vrouwenactiviteiten op zoeken en leren als vrouw hun eigen ruimte in te nemen en hun eigen-wijsheid zonder strijd op een gelijkwaardige manier in te brengen. Je zal zien wat een prachtige vrouwen dat zijn.

Als zowel mannen als vrouwen in hun eigen schoenen kunnen blijven staan als ze met elkaar in contact komen, pas dan is er vrijheid in verbinding. En pas dan kan de verbinding, je sociale contekst, een gezonde bedding zijn om jezelf te zijn en je plek te voelen en jouw authentieke bijdrage te leveren.

Als managementcoach, re-integratietherapeut, gestalttherapeut en relatietherapeut zie ik dat deze ontwikkeling nu fors op gang komt. Dit gaat veel effect hebben op de cultuur van bedrijven en overheidsorganisaties, op de manier waarop liefdesrelaties worden beleefd en de rol die ouders gaan vervullen bij het ondersteunen van hun kinderen om hun eigen hart te leren volgen. Managers zullen minder worden geselecteerd op "leiding geven vanuit zelf weten wat ze willen en hun vermogen om anderen in hun straatje mee te krijgen"; zij zullen meer aandacht nodig

hebben voor hun medewerkers en hoe die meer bij hun eigen hart en bij de wijsheid die zij in zich dragen, te raden gaan zodat die wijsheid voor de organisatie niet verloren gaat. Liefdespartners zullen zich minder laten leiden door hun behoeften en verwachtingen en meer belang hechten aan "zichzelf kunnen zijn, en zich zichtbaar te maken, en te genieten van hun partner en hoe die zich zichtbaar maakt en hoe inspirerend hun relatie dan is omdat ze zichzelf en de ander echt tegen komen". Hier ligt ook een grote maatschappelijke uitdaging als het gaat om de samenleving van allochtonen en autochtonen. Ook dat gaat om de natuurlijke plek die ieder inneemt zonder strijd maar door naast elkaar te staan en de wisselwerking aan te gaan en af te stemmen. En in de internationale verhoudingen zullen we geen good guys meer nodig hebben om door oorlogvoering andere landen naar de democratie te leiden. De Verenigde Naties kunnen uitgroeien tot een platform waar de wijsheid van alle volkeren wordt ingebracht en waar gekeken wordt hoe alle voleren juist in wisselwerking met elkaar allemaal tot bloei kunnen komen, en wel op zo'n manier dat ook onze aarde weer tot bloei komt.

Ik heb veel vertrouwen in dit persectief.

Paul van Beuzekom, Op eigen koers

Amersfoort, 25 juni 2007